Duurzame gewoontes opbouwen als professional begint met kleine, dagelijkse acties die je consequent uitvoert. Het gaat niet om radicale veranderingen, maar om het ontwikkelen van gedragspatronen die automatisch worden en je helpen groeien. Door bewust te zijn van hoe je brein werkt bij gewoontevorming, kleine stappen te nemen, slimme tijdkeuzes te maken, valkuilen te vermijden en herstelstrategieën te hebben, kun je gewoontes creëren die blijvend bijdragen aan je professionele ontwikkeling. De kunst ligt in het volhouden, vooral wanneer het lastig wordt.
Waarom zijn gewoontes zo belangrijk voor jouw professionele groei?
Gewoontes vormen de fundering van je professionele ontwikkeling. Ze zijn als kleine zaden die, wanneer je ze dagelijks water geeft, uitgroeien tot sterke bomen. Het bijzondere aan gewoontes is dat ze werken volgens het principe van samengestelde groei – kleine verbeteringen die na verloop van tijd enorme resultaten opleveren.
In mijn werk zie ik vaak hoe professionals onderschatten welke impact dagelijkse gewoontes hebben. Het gaat niet om die ene grote prestatie, maar om wat je elke dag doet. Lees je elke dag 20 minuten vakliteratuur? Dan heb je na een jaar ruim 120 uur aan kennis opgedaan. Plan je elke ochtend je dag? Dan creëer je structuur en overzicht die stress verminderen.
De kracht zit in de consistentie. Wat je regelmatig doet, vormt je identiteit als professional. Je bent wat je herhaaldelijk doet – niet wat je af en toe doet wanneer je gemotiveerd bent. Door bewust te kiezen welke gewoontes je cultiveert, bepaal je in welke richting je groeit.
Hoe werkt het brein bij het vormen van nieuwe gewoontes?
Je brein is een gewoonte-machine die voortdurend probeert energie te besparen. Wanneer je iets nieuws doet, moet je brein hard werken. Maar bij herhaling ontstaan er neurale paden die het gedrag steeds makkelijker maken. Het is als een pad door het gras – hoe vaker je eroverheen loopt, hoe duidelijker het wordt.
Dit proces werkt via een eenvoudige cyclus: signaal, routine en beloning. Een signaal (bijvoorbeeld de wekker) triggert een routine (opstaan en joggen) die leidt tot een beloning (energiek gevoel). Je brein onthoudt: “Hé, dat voelde goed!” en wil dit herhalen.
Wat ik fascinerend vind is dat je brein niet onderscheidt tussen ‘goede’ en ‘slechte’ gewoontes. Het volgt simpelweg de weg van de minste weerstand. Dat verklaart waarom het zo lastig is om oude gewoontes te doorbreken – ze zijn letterlijk in je brein ingesleten.
Voor ons als professionals betekent dit dat we bewust moeten zijn van welke signalen we creëren en welke beloningen we onszelf geven. Maak het jezelf makkelijk om het gewenste gedrag te vertonen en moeilijk om in oude patronen te vervallen.
Welke kleine stappen kun je nemen om een nieuwe gewoonte te laten slagen?
De beste aanpak voor het opbouwen van duurzame gewoontes is de micro-stappen methode. Begin zo klein dat falen bijna onmogelijk is. Wil je dagelijks reflecteren? Start met één minuut per dag. Wil je meer bewegen? Begin met vijf minuten wandelen na de lunch.
Wat ik mijn trainees altijd meegeef: maak het zo makkelijk mogelijk om te beginnen. Leg je sportkleding klaar voordat je gaat slapen. Zet een timer op je telefoon als reminder. Koppel je nieuwe gewoonte aan iets wat je al doet – bijvoorbeeld: “Na mijn eerste kop koffie check ik mijn prioriteiten voor de dag.”
Verlaag de drempel door obstakels vooraf weg te nemen. Wat zou je kunnen tegenhouden? Los het nu al op. En vergeet niet jezelf te belonen. Ons brein reageert sterk op positieve bekrachtiging. Een kleine viering na het uitvoeren van je nieuwe gewoonte versterkt het neurale pad.
Het mooie is: als je eenmaal begint met kleine stappen, groei je vanzelf. Je bouwt momentum op. Die ene minuut reflectie wordt al snel vijf minuten, omdat het goed voelt. Maar de eerste stap moet klein genoeg zijn om geen weerstand op te roepen.
Hoe maak je tijd voor nieuwe gewoontes in je drukke werkschema?
Tijd voor nieuwe gewoontes maak je niet – je kiest deze bewust. In een volle agenda gaat het om prioriteiten stellen, niet om tijd vinden. Wat ik merk in onze trainingen: professionals die zeggen geen tijd te hebben, besteden vaak wel uren aan social media of niet-essentiële taken.
Begin met het identificeren van je ‘prime time’ – wanneer heb jij de meeste energie en focus? Reserveer deze momenten voor je belangrijkste gewoontes. Voor de meesten is dit ’s ochtends, voordat de e-mails en vergaderingen beginnen.
Een effectieve strategie is ‘habit stacking’: koppel je nieuwe gewoonte aan een bestaande routine. “Na het inloggen op mijn computer, neem ik twee minuten om mijn top-drie doelen voor vandaag op te schrijven.” Je gebruikt een bestaande gewoonte als trigger voor de nieuwe.
Blokkeer tijd in je agenda specifiek voor je gewoontes – behandel ze als afspraken met jezelf. En maak ze zichtbaar: een simpele reminder op je bureau of een melding in je telefoon kan het verschil maken tussen doen en vergeten.
Waarom falen de meeste pogingen tot nieuwe gewoontes?
De grootste valkuil bij gewoontevorming is overambitie. We willen te veel, te snel. Ik zie het steeds weer: iemand besluit dagelijks een uur te gaan sporten, terwijl ze voorheen nauwelijks bewogen. Na een week geeft het lichaam op en daarmee de motivatie.
Een andere oorzaak van falen is onduidelijke doelen. “Gezonder eten” is te vaag. “Elke lunch een salade eten” geeft richting en is meetbaar. Zonder duidelijkheid weet je niet wanneer je succesvol bent.
Ook verwachten we vaak directe resultaten. Maar gewoontes werken op de lange termijn – je ziet de vruchten pas na weken of maanden. Als je die verwachting niet managet, raakt je motivatie snel op.
Wat ik verder zie is dat mensen hun omgeving onderschatten. Als je gezonder wilt eten maar je bureau ligt vol snacks, maak je het jezelf onnodig moeilijk. Creëer een omgeving die je nieuwe gewoonte ondersteunt, niet ondermijnt.
Tot slot vergeten we vaak dat terugval normaal is. Eén keer je gewoonte overslaan betekent niet dat alles verloren is. Juist hoe je omgaat met die terugval bepaalt je succes op lange termijn.
Hoe houd je je nieuwe gewoontes vol, ook als het lastig wordt?
Het volhouden van gewoontes draait om veerkracht – het vermogen om terug te veren na tegenslag. Wat ik mijn cliënten altijd vertel: plan voor terugval. Maak vooraf een ‘als-dan’ plan: “Als ik drie dagen mijn ochtendroutine mis, dan begin ik de vierde dag opnieuw, zonder zelfverwijt.”
Sociale ondersteuning maakt een wereld van verschil. Deel je doelen met een collega of vriend. Vraag of ze je willen checken. In onze trainingen zien we dat deelnemers die in duo’s werken significant betere resultaten behalen dan solo-werkers.
Houd je motivatie levend door regelmatig te reflecteren op waarom deze gewoonte belangrijk voor je is. Verbind het aan je diepere waarden en doelen. Schrijf dit op en hang het ergens waar je het dagelijks ziet.
Maak ook gebruik van de kracht van tracken. Bijhouden hoe vaak je je gewoonte uitvoert, creëert een visuele motivatie. Een simpel kruisje op een kalender voor elke dag dat je je gewoonte volhoudt, kan verrassend effectief zijn.
Ten slotte: wees mild voor jezelf. Perfectie is de vijand van vooruitgang. Het gaat niet om foutloos presteren, maar om consistentie over tijd. Een gewoonte die je 80% van de tijd volhoudt, transformeert je leven al.
Bij onze trainingen zien we dat professionals die deze principes toepassen, niet alleen succesvoller zijn in het opbouwen van gewoontes, maar ook meer voldoening en balans ervaren in hun werk. Want uiteindelijk gaat het niet om wat je eenmalig bereikt, maar om wie je dag na dag wordt door wat je doet.