Motivatie is de drijvende kracht achter elke succesvolle gedragsverandering. Het bepaalt of je oude patronen doorbreekt en nieuwe gewoontes vormt. Zonder echte motivatie blijven veranderingen oppervlakkig en tijdelijk. De sleutel ligt in het begrijpen van wat je écht drijft en hoe je die innerlijke kracht kunt aanwenden voor blijvende transformatie.
Waarom is motivatie zo cruciaal voor gedragsverandering?
Motivatie vormt letterlijk de brandstof voor elke verandering die je wilt maken. Zonder die innerlijke aandrijving blijf je vastzitten in dezelfde patronen, ook al weet je rationeel dat verandering nodig is.
Ik zie dit constant in mijn werk met teams en leiders. Mensen weten vaak precies wat ze anders zouden moeten doen, maar toch blijven ze hangen in oude gewoontes. Dat komt omdat kennis alleen niet genoeg is. Je hebt die emotionele verbinding nodig, die diepe overtuiging dat verandering de moeite waard is.
Motivatie helpt je door de moeilijke momenten heen. Want laten we eerlijk zijn: gedragsverandering is niet makkelijk. Je brein houdt van voorspelbaarheid en zal weerstand bieden tegen nieuwe patronen. Op die momenten dat je wilt opgeven, is het je motivatie die je erdoorheen sleept.
Denk eens terug aan een verandering die je wel hebt volgehouden. Waarschijnlijk had je toen een sterke reden, iets wat je echt raakte. Misschien wilde je een beter voorbeeld zijn voor je team, of voelde je dat je huidige aanpak je tegenhield in je groei als leider.
Wat is het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie bij gedragsverandering?
Intrinsieke motivatie komt van binnenuit – je doet iets omdat het je voldoening geeft of omdat het aansluit bij je waarden. Extrinsieke motivatie komt van buitenaf – beloningen, straf of druk van anderen.
In de praktijk zie je dit verschil heel duidelijk terug. Een manager die zijn communicatiestijl aanpast omdat hij echt wil dat zijn team zich gehoord voelt, heeft intrinsieke motivatie. Iemand die hetzelfde doet omdat HR dat van hem verwacht, wordt extrinsiek gemotiveerd.
Het interessante is dat beide vormen kunnen werken, maar intrinsieke motivatie houdt veel langer stand. Extrinsieke prikkels kunnen je wel op gang helpen, maar zodra de druk wegvalt of de beloning stopt, zakt vaak ook de motivatie in.
Daarom probeer ik altijd samen met mensen te ontdekken wat hun persoonlijke ‘waarom’ is. Wat raakt je echt? Waar word je blij van? Welke impact wil je hebben? Die vragen helpen je om van externe druk naar innerlijke drijfveren te verschuiven.
Hoe herken je wanneer je motivatie wegzakt tijdens een veranderproces?
Je motivatie geeft meestal duidelijke waarschuwingssignalen voordat hij helemaal verdwijnt. Het herkennen van deze signalen kan je helpen om tijdig bij te sturen.
Het begint vaak subtiel. Je merkt dat je nieuwe gedrag steeds vaker ‘vergeet’ of dat je jezelf steeds meer excuses hoort maken. “Vandaag niet, morgen begin ik weer opnieuw.” Of je voelt weerstand tegen activiteiten die je eerst enthousiast aanpakte.
Andere signalen zijn:
- Je praat minder enthousiast over je verandering
- Je stelt acties steeds vaker uit
- Je voelt je overweldigd door de omvang van de verandering
- Je twijfelt of het wel zin heeft
Wat ik zelf heb geleerd: dit is normaal en menselijk. Motivatie is geen constante, het gaat in golven. De kunst is om deze dips te herkennen en er actief mee om te gaan, in plaats van jezelf er schuldig over te voelen.
Wanneer je deze signalen herkent, is het tijd om even stil te staan. Waarom begon je eigenlijk aan deze verandering? Wat was je oorspronkelijke drijfveer? Vaak helpt het om terug te gaan naar die eerste motivatie.
Welke praktische stappen kun je nemen om je motivatie voor gedragsverandering te versterken?
Er zijn concrete technieken die je vandaag nog kunt toepassen om je motivatie een boost te geven. Het gaat om kleine, haalbare stappen die samen een groot verschil maken.
Begin met het opnieuw verbinden met je ‘waarom’. Schrijf op waarom deze verandering belangrijk voor je is. Niet wat je denkt dat je zou moeten schrijven, maar wat je echt voelt. Hang dit briefje ergens waar je het regelmatig ziet.
Maak je doelen kleiner en concreter. In plaats van “ik ga beter communiceren” kies je voor “ik ga deze week na elke vergadering vragen of iedereen zich gehoord voelt.” Kleine successen bouwen je motivatie op.
Andere effectieve technieken:
- Zoek een verandermaatje – iemand die hetzelfde traject doorloopt
- Vier kleine overwinningen bewust
- Houd een voortgangslogboek bij
- Visualiseer regelmatig hoe je leven eruitziet na de verandering
- Elimineer obstakels die je motivatie ondermijnen
Wat ook helpt is om je omgeving aan te passen. Maak het nieuwe gedrag makkelijker en het oude moeilijker. Als je meer wilt delegeren, zet dan een herinnering in je agenda om elke ochtend te vragen: “Wat kan ik vandaag overdragen?”
De kracht van motivatie: jouw volgende stap naar blijvende verandering
Motivatie is niet iets wat je hebt of niet hebt – het is iets wat je kunt ontwikkelen en versterken. De sleutel ligt in het begrijpen van je eigen drijfveren en het creëren van systemen die je motivatie ondersteunen.
Onthoud dat echte gedragsverandering tijd nodig heeft. Gemiddeld duurt het zes maanden voordat iets echt een gewoonte wordt. Wees geduldig met jezelf en verwacht niet dat alles meteen perfect gaat.
Wat kun je nu doen? Kies één aspect van je gedrag dat je wilt veranderen. Schrijf op waarom dit belangrijk voor je is. Maak het heel concreet en klein. En begin vandaag.
Verandering is een reis, geen bestemming. Elke stap die je zet, hoe klein ook, brengt je dichter bij de leider die je wilt zijn. Voor extra ondersteuning in dit proces kun je ook overwegen om deel te nemen aan professionele gedragsverandering trainingen. Je hebt alles in je om te slagen – je moet alleen beginnen.